BAN ĐÃ DẠY CON ĐÚNG CÁCH CHƯA ?

Sự phát triển về sinh lý của mỗi đứa trẻ tương đối giống nhau – Nhưng về mặt tâm lý thì sẽ có nhiều khác biệt . Khi  chăm sóc và dạy dỗ trẻ chúng ta phải biết tâm lý theo lứa tuổi phát triển của trẻ . Tuổi phát triển tâm lý của trẻ từ 1 – đến 3 tuổi là rất khác biệt . Không thể đem những cách dạy trẻ 1 – 2 tuổi cho trẻ 3 – 4 tuổi và ngược lại . Ở mỗi lứa tuổi đếu cần biết những kỹ năng phù hợp với lứa tuổi của mình .  Ngoài ra, có những trẻ phát triển tâm lý sớm hơn hay chậm hơn so với tuổi thực của mình, điều mà cha mẹ cần nắm vững .

1/ Chia sẻ đồ chơi với bạn:

Ngay từ khi còn nhỏ trẻ đã muốn sở hữu những gì mà mình muốn hoặc cố gắng dành lấy đồ chơi từ tay bạn mặc dù món đồ đó trẻ không hề thích. Đây là tính cách “xấu” mà hầu như bé nào cũng có và bé sẽ dùng “vũ lực”, hay khóc lóc thảm thiết để có được điều mình muốn.Chia sẻ đồ chơi là kỹ năng cần thiết phải dạy trẻ khi được 1 tuổi. Để giải quyết mẹ nên chủ động cho con chơi chung với nhiều bạn bè hơn, đưa cho bé một số đồ chơi và dạy con cách chia sẻ đồ chơi ấy với bạn. “Con cho bạn mượn chiếc xe này đi, lát bạn sẽ trả lại cho con”, “con chơi cái này còn cái kia để bạn chơi nha, một lát thì đổi lại được không?”…

THỰC RA LÀ Khi trẻ ở lứa tuổi 24 tháng , nếu có đi nhà trẻ thì các em mới có cơ hội tiếp xúc với các trẻ khác, thế nhưng do chưa phân biệt được các đồ chơi hay đồ dùng là của mình hay của bạn, kết hợp với tính tò mò, trẻ sẽ  tìm cách cầm nắm bất kỳ vật nào mà trẻ  chú ý !  Vì thế : “Cái gì trong tay ta là của ta” – Bố mẹ hãy tập cho con biết “trao đổi” bằng cách đưa một vật khác ( có thể là món đồ chơi của con ) để đổi lấy món mà trẻ cầm trên tay ( là vật của trẻ khác – hay 1 vật có thể gây nguy hiểm ) – Chúng ta không nên giật lại, thu hồi vật trên tay trẻ, mà không đưa  và cũng không cần phải giải thích  ( vì trẻ không hiểu hết các từ ngữ ) và ở lứa tuổi này thì trẻ chưa biết chia sẻ là gì, mà chỉ “phải đưa trả cho cô hay mẹ” do bị người lớn “ ỷ lớn bắt nạt”  thôi !

2. Cùng ăn uống chung :

Ngoài việc chia sẻ đồ chơi, bạn nên dạy bé biết cách chia sẻ những gì mà mình có chẳng hạn như đồ ăn, thức uống…Trẻ nhỏ sẽ không bao giờ sẵn sàng cho hết những gì mà mình có trong tay vì vậy khi dạy trẻ kỹ năng này mẹ cũng nên thật khéo léo. Hãy nói với bé rằng “ Con đã có một viên kẹo vậy thì hãy cho bạn một viên nha”, hay khi bé đang uống gì đó bạn cũng có thể nói “cho mẹ (bố) uống với”… Nên thực hiện liên tục để giúp bé nhận thức được rằng mọi thứ đều có thể chia sẻ. Và sẽ thật hãnh diện biết bao khi con bạn được khen là “thảo ăn” phải không nào.

 

THỰC RA LÀ Điêu này chỉ nên áp dụng cho trẻ trên 3 tuổi và người lớn cần cho trẻ thấy có sự công bằng trong việc phân chia đồng chơi, bánh kẹo ….

3. Dạy trẻ biết yêu thương:

Đây không chỉ là một kỹ năng mà còn là một đức tính quan trọng của con người. Mẹ nên dạy con cách yêu thương bản thân mình và yêu thương tất cả những người xung quanh. Hành động cụ thể hằng ngày của bố mẹ giúp trẻ noi gương theo.

THỰC RA LÀ Trẻ học bằng cách bắt chước – chính cách ứng xử hàng ngày về sự quan tâm  với người và vật xung quanh sẽ giúp cho trẻ hình thành lòng yêu thương, chứ không phải bằng các lời dạy dỗ tốt đẹp mà hành vi và các ứng xử của bố mẹ lại đi ngược lại lời nói.

4. Biết nói lời cảm ơn:

Lời cảm ơn thể hiện mình là con người văn minh, hiểu biết và đây cũng là quy tắc cơ bản của ứng xử lịch sự. Ngoài ra, nó còn thể hiện sự biết ơn của bản thân khi nhận được sự giúp đỡ từ người khác. Sau khi sinh, ngay khi mới bập bẹ biết nói mẹ có thể dạy bé nhận thức được điều này bằng cách “nói ạ”. Sau đó dần thay thế bằng từ cảm ơn.Lời cảm ơn không hề khó nói, bé nên biết kỹ năng càng sớm càng tốt Để giúp con hiểu và học hỏi được nhanh hơn cha mẹ nên chủ động đưa lời cảm ơn vào những tình huống cụ thể. Nhờ con lấy một cái gì đó, mẹ cũng đừng ngần ngại thể hiện lời cảm ơn với con, mẹ nhé!

THỰC RA LÀ Cách dạy trẻ tốt nhất chính là hãy tạo ra những cơ hội  ( nhờ con giúp mẹ việc này việc kia ) để nói lời cám ơn chân thành với con . Con sẽ biết và sẽ nói lời cám ơn với người khác.

5. Tự chủ động khi ăn :

Ăn uống là hoạt động cá nhân do đó mẹ cần cho trẻ học cách tự ăn ngay từ sớm. Đừng tạo cho bé thói quen ỷ lại khi đã 4-5 tuổi hoặc thậm chí có thể hơn mà vẫn đợi người khác đút ăn từng thìa.Tập cho con cách tự chủ khi ăn, tự biết xúc cơm cũng là cách rèn luyện tính tự lập cho trẻ. Ngoài ra, mẹ nên dạy cho bé thêm những phép lịch sự tối thiểu trên bàn ăn. Bởi đây cũng là một trong những yếu tố để đánh giá tính cách của một người.

THỰC RA LÀ Ngay khi trẻ có thể tự chủ cầm thìa xúc, hãy để trẻ tụ xúc ăn và biết cách ăn một cách chủ động. Trẻ có thể làm vung vãi một ít thức ăn, thậm chí có thể làm đổ cả chén cơm..Nhưng không sao, hãy để cho trẻ có cơ hội để điều chỉnh , Còn việc tập những phép lịch sự trên bàn ăn, hãy chờ cho trẻ trên 5 tuổi.

6. Biết lắng nghe người khác:

Lắng nghe người khác là một kỹ năng xã hội quan trọng không thể thiếu. Mẹ sẽ thường thấy hầu hết mọi trẻ đều quay mặt đi khi không hài lòng về những gì mà người đối diện đang nói.Để dạy trẻ kỹ năng này cha mẹ nên giải thích cho bé hiểu rằng có người đang nói chuyện với con. Tìm nhiều cách thu hút sự chú ý của trẻ, hoặc có thể dùng biện pháp “rắn” hơn đối với bé quá cứng đầu cứ quay ngoắt đi khi người khác đang nói.

THỰC RA LÀ Việc lắng nghe người khác là một kỹ năng cần thiết cho thanh thiếu niên và người lớn hơn trẻ em – cũng không phải người nào cũng tập được. Việc dạy cho trẻ kỹ năng này hoàn toàn thất bại nếu nó mang tính áp đặt,  buộc trẻ phải “chịu đựng” những lời lẽ đôi khi rất dài dòng của người khác và đôi khi điều đó mang tính xã giao bề ngoài .  Hãy tập cho trẻ biết quan tâm đến cảm xúc của người khác nhiều hơn bằng việc chính người lớn hãy quan tâm đến cảm xúc của các con.

7. Hỏi trước ý kiến người khác:

Trẻ nhỏ thường hành động theo bản năng và sẽ tự ý lấy tất cả mọi thứ mình muốn mà không cần phải xin phép hỏi ý kiến người khác. Đây là một thói quen xấu mà mẹ cần chỉnh sữa ngay cho bé.Mẹ nên dạy con biết khi muốn có thứ gì đó thì hãy xin phép trước, đây cũng là cách bày tỏ sự tôn trọng với người khác. Ngược lại, người lớn cũng cần tôn trọng bé để bé có thể nhận thức sâu sắc về vấn đề này mà không phải thực hiện một cách thụ động

THỰC RA LÀ Trẻ thường tự ý lấy đồ của người khác vì dưới 3 tuổi, trẻ chưa phân biệt được tính sở hữu – Khi trẻ trên 3 tuổi, hãy tập cho trẻ ý thức được các vật dụng của bản thân và người lớn hãy luôn là một tấm gương về việc hỏi han, xin phép khi sử dụng đồ vật của trẻ và của người khác . Chúng ta cũng có thể khen ngợi, khi trẻ có được các hành vi biết xin phép này.

8. Học cách nói lời xin lỗi:

Khi làm sai phải biết xin lỗi để nhận sự tha thứ của người khác và lời xin lỗi cũng dùng để thể hiện nét văn minh lịch sự. Vì vậy, hãy dạy bé học cách nói lời xin lỗi khi phạm sai lầm, ngoài ra đây cũng là cách thức rèn luyện lòng dũng cảm khi đối mặt với lỗi lầm của mình.Không chỉ trẻ mà ngay cả bản thân người lớn cũng cần phải “xin lỗi” với bé khi đã làm sai việc gì đó. Để bé có thể hiểu cảm giác khi nhận được lời xin lỗi từ người khác.

THỰC RA LÀ Việc xin lỗi là một thói quen mà người lớn phải tập cho trẻ trong mọi hoàn cảnh, để trẻ sẽ bắt chước được điều này.

9. Cư xử dịu dàng với người khác:

Trẻ nhỏ thường cảm thấy sợ hãi và lo lắng khi người khác có thái độ la mắng, cư xử không hoà nhã. Vì vậy, khi tiếp cận với trẻ , người lớn hãy dùng tình cảm yêu thương, hành động nhẹ nhàng để tạo cho bé cảm giác an toàn, thoải mái. Và đây cũng là điều giúp trẻ học được cách cư xử dịu dàng khi tiếp xúc với người khác.Dạy kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ không chỉ giúp bé lớn lên trong an yên, hạnh phúc mà còn tránh khỏi những va chạm không đáng có.

THỰC RA LÀ Không phải lúc nào cũng nói lời dịu dàng với trẻ được , chúng ta có thể nghiêm khắc bầy tỏ sự không hài lòng hay không chấp nhận của mình với trẻ. Nhưng điều quan trọng là hợp lý và cho trẻ biết là chúng ta làm chủ được cảm xúc , không mất bình tĩnh la hét hay nổi nóng vô cớ.

10. Dùng lời nói thay vì nắm đấm :

Ai cũng biết rằng trẻ nhỏ rất dễ bực tức và nổi cáu, hậu quả của cảm xúc này chính là phản xạ đưa tay lên đánh trả. Đây là cách giải quyết hoàn toàn sai trái mà mẹ cần chỉnh ngay và luôn cho con, mẹ nhé! Ngay cả bố mẹ cũng vậy, không nên dùng hành động để “dạy bảo” trẻ vì trẻ sẽ học theo cách ứng xử đó.Hy vọng với 10 kỹ năng xã hội trên bạn có thể áp dụng và dạy bảo trẻ một cách thành công để giúp con lớn lên trở thành người có ích cho xã hội.

THỰC RA LÀ  Việc sử dụng nắm đấm hay một thái độ phản ứng như thế nào là tùy thuộc vào hoàn cảnh, chúng ta phải tập cho trẻ biết phản ứng đúng cảch với các tình huống phù hợp, chứ không phải triệt để không cho con sử dụng các phản ứng mạnh dạn, khiến trẻ sẽ trở nên nhu nhược, không dám phản ứng trước những hành vi sai trái . Hãy dạy con biết phản ứng, từ chối, nói không hay thậm chí là nắm đấm tùy theo lứa tuổi và tùy vào từng trường hợp khác nhau.

TÓM LẠI : Khi muốn dạy trẻ, ngoài kỹ năng còn phải hiểu về tâm lý phát triển của từng độ tuổi để áp dụng những biện pháp phù hợp .Không phải kỹ năng nào cũng có thể áp dụng cho mọi độ tuổi của trẻ từ 1 – 6 tuổi . Và cách tốt nhất để dạy trẻ là làm gương bằng hành  động.

CVTL Lê Khanh